Λιπάσματα ενισχυμένης απόδοσης-(EEF/Enhanced efficiency fertilizers)-έξυπνες λύσεις για υψηλές απαιτήσεις
Οι εφαρμογές αζώτου στην καλλιέργεια συνδέονται πάντα με τις απώλειες αζώτου (Ν) στο περιβάλλον. Η πρόσληψη αζώτου (Ν) από το φυτό είναι μη σταθερή και εξαρτάται από το στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας. Στα πρώτα βλαστικά στάδια ανάπτυξης μόνο μικρές ποσότητες προσλαμβάνονται από το φυτό, στη συνέχεια οι ανάγκες αυξάνονται σημαντικά και φτάνει στο μέγιστο κατά την μέγιστη ανάπτυξη του φυτού και μειώνεται καθώς πλησιάζουμε προς την ωρίμανση.
Αν ήταν δυνατόν να εναρμονίσουμε την παροχή θρεπτικών στοιχείων με την απορρόφηση από το φυτό, θα σήμαινε αυτομάτως τη βέλτιστη ανάπτυξη, αύξηση της απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων, υψηλότερη οικονομική απόδοση του λιπάσματος και ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου. Οι πολλαπλές εφαρμογές σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες του φυτού δεν είναι αποτελεσματική λύση, εξαιτίας της εντατικότερης εργασίας, άμεσης εξάρτησης από τις καιρικές συνθήκες, αύξηση του ενεργειακού κόστους, οι οποίες οδηγούν σε υποβάθμιση των εδαφών και εν τέλη δεν αποτρέπουν την αποφυγή απωλειών αζώτου (Ν). Η λύση είναι να βελτιώσουμε τα λιπάσματα, να επιβραδύνουμε τις φυσικές διεργασίες και να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητα.
Οι Αναστολείς νιτροποιήσης (ΝΙ/Nutrification Inhibitors), αναστολείς ουρεάσης (UI/Urease Inhibitors) και τα λιπάσματα βραδείας αποδέσμευσης (SRF/Slow Release Fertilizers)/ λιπάσματα ελεγχόμενης αποδέσμευσης (CRF/Controlled Release ) είναι επιλογές για την επίτευξη της βέλτιστης λίπανσης καθώς η απελευθέρωση θρεπτικών στοιχείων από το λίπασμα εναρμονίζεται με τις ανάγκες της καλλιέργειας.
Η αγορά προσφέρει τεχνολογίες λιπασμάτων ενισχυμένης απόδοσης (EEF/Enhanced
efficiency fertilizers) για την καλύτερη ισορροπία απόδοση/πρόσληψη του αζώτου (Ν)
από τη καλλιέργεια. Τα λιπάσματα ενισχυμένης απόδοσης είναι αυτά που επιτρέπουν την
αύξηση της διαθεσιμότητας θρεπτικών στοιχείων και μειώνουν την πιθανότητα απωλειών στο
περιβάλλον π.χ. αέριες απώλειες, απόπλυση σε σύγκριση με ένα κατάλληλο προϊόν αναφοράς.
Μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε λιπάσματα με αναστολείς (νιτροποιήσης ή ουρεάσης) και
ελεγχόμενης αποδέσμευσης/βραδείας αποδέσμευσης.
Τα ελεγχόμενης (CRF/Controlled Release Fertilizers) και βραδείας αποδέσμευσης (SRF/Slow Release Fertilizers) λιπάσματα στοχεύουν στη βελτιστοποιημένη χρονική απελευθέρωση θρεπτικών στοιχείων σύμφωνα με τις ανάγκες απορρόφησης της καλλιέργειας. Τα CRF είναι συμβατικά υδατοδιαλυτά λιπάσματα καλυμμένα με προστατευτική επίστρωση πολυμερών, που ελέγχουν τη διείσδυση νερού μέσω μικρο πόρων και συνεπώς τη διάλυση του λιπάσματος. Ένα μεγάλο ζήτημα σχετικά με τα λιπάσματα CRF με πολυμερική κάλυψη είναι η αποικοδόμηση των υλικών αυτών στο έδαφος, που επιδρούν στην συγκέντρωση μικροπλαστικών σε αυτό. Σχετικά με τα SRF, για παράδειγμα με προστατευτική επίστρωση θείου (S), η απελευθέρωση αζώτου γίνεται μέσω μικροβιακής και υδρολυτικής αποικοδόμησης στην προστατευτική θειώδη επίστρωση. Σε αυτή τη περίπτωση η απελευθέρωση αζώτου (Ν) δεν μπορεί να ελεγχθεί σωστά. Για παράδειγμα, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι κόκκοι δεν είναι ανθεκτικοί στην τριβή καθώς επίσης οι ρωγμές ή ατέλειες της επίστρωσης με θείο μπορούν να οδηγηθούν σε πολύ γρήγορη απελευθέρωση αζώτου (Ν) μετά από επαφή με νερό.
Τα λιπάσματα με αναστολείς από πλευράς τους φαίνεται να είναι μια καλύτερη λύση. Με αναστολέα νιτροποίησης (NI/Nitrification Inhibitors) ή αναστολέα ουρεάσης (UI/Urease Inhibitors) συνδράμουν στην διαθεσιμότητα αζώτου (Ν) για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, καθώς περιορίζουν τις απώλειες αζώτου (Ν) και επομένως τα φυτά εφοδιάζονται πιο αποτελεσματικά. Και οι δύο αναστολείς έχουν κοινό ότι αναστέλλουν προσωρινά τα ένζυμα που είναι υπεύθυνα για τις διεργασίες μετατροπής του αζώτου (Ν) (υδρόλυση της ουρίας ή το πρώτο στάδιο της νιτροποίησης) και επομένως την προστασία του αζώτου από την εξάχνωση, απόπλυση ή αέριες απώλειες. Σαν αποτέλεσμα, το άζωτο (Ν) είναι για μεγαλύτερο διάστημα διαθέσιμο και τροφοδοτεί τις καλλιέργειες σύμφωνα με τις πραγματικές τους ανάγκες.
Τα λιπάσματα με αναστολείς μπορούν να συνδράμουν στην αύξηση της αποτελεσματικότητας της γεωργικής παραγωγής και να καλύψουν τις ανάγκες του διαρκώς αυξανόμενου πληθυσμού, παρέχοντας πληθώρα αγρονομικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων, όπως υψηλή παραγωγή της καλλιέργειας, μείωση του κόστους εφαρμογής, μείωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ευκολία εφαρμογής. Εκτός αυτού, η χρήση τέτοιων λιπασμάτων επιτρέπει τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς και την αποφυγή κυρώσεων, ενθαρρύνοντας τους παραγωγούς να ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις των λιπασμάτων στο κλίμα και το περιβάλλον.